Вы сейчас просматриваете 5. Кәсіподақ қозғалысы тарихынан

5. Кәсіподақ қозғалысы тарихынан

Жаңа міндеттер. Ұлы Қазақ темір жолы. «Дамыған социализм дәуірінде» жұмысшылардың еңбек және әлеуметтік мүдделерін қорғау (1956-1990 жж.)

    1956-1958 жылдар. КСРО темір жол көлігі жұмысшылары Кәсіподағының XIV(1956) және XV(1958) съездерінде темір жол кәсіподақ ұйымдарының алдына теміржолшылар мен көлік құрылысшыларының еңбек жағдайлары мен сипатының өзгеруіне байланысты  кадрларды қайта даярлауды қамтамасыз ету, оларды оқытуды ұйымдастыру, мәдениет пен техникалық білімнің жалпы деңгейін көтеру міндеті қойылды.

    1957 жылғы қаңтар. КСРО Жоғарғы Кеңесі Төралқасының Жарлығымен  Бүкілодақтық кәсіподақтардың орталық кеңесі (ВЦПС) әзірлеген «Еңбек дауларын қарау тәртібі туралы ереже» бекітілді, ол бойынша жергілікті кәсіподақ комитеттеріне бір жағынан жұмысшылар мен қызметкерлер арасындағы еңбек дауларын, екінші жағынан әкімшілікке тікелей қарау құқығы берілді.

    1958 жыл. «Фабрика, зауыт және жергілікті кәсіподақ комитетінің құқықтары туралы Ереже» қабылданды, оған сәйкес өндірісті, еңбек жағдайларын, жалақыны, тұрмысты, мәдениетті, демалысты, сауықтыру іс-шараларын дамыту мәселелері кәсіподақ ұйымының тікелей қатысуымен ғана шешіле бастады.

    1958 жыл. Түркістан-Сібір темір жолы Қарағандымен бірге Қазақ темір жолына біріктіріліп, кәсіподақ активін сайлау өткізілді. Өндірістік, әлеуметтік және шаруашылық міндеттерді шешу оңайлау болды, қазақстандық темір жолдардың жұмыс тиімділігі артты. Теміржолдың жалпы ұзындығы 14 мың шақырымға жетті. Ұзындығы мен жүк айналымы бойынша ол Кеңес Одағындағы ең ірі болды. Оның жүк айналымы Италия, Испания, Франция, Германия және Англия теміржолдарының жалпы айналымына тең болды.

    1950-1970 жылдар. Көлікте тартудың прогрессивті түрлерін, ауыр жүк вагондарын енгізу, жылжымалы құрам паркін автотежеуіштермен, автотіркегіштермен жарақтандыру, роликті мойынтіректерге көшу, жүк вагондары паркінің құрылымын одан әрі мамандандыру есебінен өзгерту, ғылым мен техниканың жетістіктерін енгізу – мұның бәрі кәсіподақ комитеттерінен теміржол көлігінің оқу орындарын – техникалық мектептерді, кәсіптік мектептерді, техникалық мектептер мен институттарды қолдау жөніндегі шараларды жүзеге асыруды талап етті.

    Кәсіподақ өзінің негізгі жұмысынан басқа мәдени-ағарту мекемелерінің қызметін жақсартуға баса назар аударады. Мәдениет үйлері мен сарайларында дәрістер, көптеген үйірмелер, халық театрлары мен студиялары, қызығушылық клубтары жұмыс істеді. Жауынгерлік және еңбек даңқы мұражайларының желісі кеңейді.

    1977 жыл. КСРО үкіметі Қазақ темір жолын үш жолға (Алматы, Батыс Қазақстан және Тың) бөлу туралы шешім қабылдады. Мамыр айында ұйымдастыру комитеті құрылды, ал маусым айында Тың теміржолында бірінші кәсіподақ конференциясы өткізіліп, Лашин Иван Иванович Жол комитетінің (Дорпрофсож) төрағасы болып сайланды. Сол жылы Батыс Қазақстан және Алматы темір жолдары құрылып, онда Батыс Қазақстан темір жолының Дорпрофсож ұжымдары Орынбай Жұмағұловты, ал Алматы темір жолының ұжымы Қасымжан Мамбетұлы Жасқабаевты төраға етіп сайлады.

    1977-1990 жылдар. Қазақстанның теміржол ұйымдарының кәсіподақтарында     Дорпрофсождың қамқорлығымен теміржолшылардың, олардың отбасы мүшелерінің еңбек, демалыс және тұрмыс жағдайларын жақсарту бойынша жұмыстар жалғасуда.

    1990 жылғы 20 қыркүйек.  КСРО шеңберіндегі салалық кәсіподақ тарихындағы соңғы Теміржол көлігі және көлік құрылысы жұмысшылары кәсіподағының кезектен тыс XXV съезі шақырылды. Съезд кәсіподақты «Теміржолшылар мен көлік құрылысшыларының тәуелсіз кәсіптік одағы» деп өзгерту туралы шешім қабылдады.